اثر اتخاذ دیدگاه و انگیزه‌ها بر تردید حرفه‌ای حسابرسان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حسابداری، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

2 استاد گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

چکیده

سطح مناسبی از تردید حرفه‌ای برای یک حسابرسی با کیفیت بالا ضروری است، برای این منظور، پژوهش حاضر با چشم‌انداز بهبود تردید حرفه‌ای حسابرسان به بررسی اثر اتخاذ دیدگاه و انگیزه‌ها بر تردید حرفه‌ای حسابرسان هنگام حسابرسی برآوردهای پیچیده پرداخته است. این پژوهش روش‌های مختلفی را بررسی می‌کند که اتخاذ دیدگاه (مدیریت و بازرس) و انگیزه‌ها (فاقد انگیزه، پاداش و جریمه) برای تأثیرگذاری بر تردید حرفه‌ای حسابرسان ترکیب می‌شوند. داده‌ها با استفاده از ابزار پرسشنامه با مشارکت 234 نفر از حسابرسان شاغل در سازمان حسابرسی و موسسات حسابرسی معتمد بورس اوراق بهادار تهران، از طریق نمونه‌گیری تصادفی جمع‌آوری شدند. به منظور بررسی فرضیه‌ها از آزمون تحلیل واریانس و نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد در غیاب انگیزه، اتخاذ دیدگاه مدیریت، سبب افزایش تردید حرفه‌ای حسابرسان هنگام بررسی مناسب بودن مفروضات مدیریت، می‌شود و اتخاذ دیدگاه بازرس، سبب افزایش تردید حرفه‌ای حسابرسان هنگام بررسی نیاز به جمع‌آوری شواهد اضافی، می‌شود. همچنین شواهدی بدست آمده است مبنی بر اینکه استفاده از انگیزه‌ها همراه با اتخاذ دیدگاه سبب افزایش تردید حرفه‌ای حسابرسان در موقعیت‌های مختلف می‌شود. این پژوهش ادبیات را با تغییر تمرکز از یک دیدگاه واحد به مقایسه دو رویکرد اتخاذ دیدگاه گسترش می‌دهد و در مورد اینکه چگونه هر یک از این رویکردها تردید حرفه‌ای را افزایش می‌دهند، بحث می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Effect of Perspective-taking and Incentives on Auditors’ Professional Skepticism

نویسندگان [English]

  • Mahboobe Jafari 1
  • Omid Pourheidari 2
  • Ahmad Khodamipour 2
1 Ph.D. Student in Accounting, Faculty of Management & Economics, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran
2 Professor of Accounting, Faculty of Management & Economics, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran
چکیده [English]

An appropriate level of professional skepticism is necessary for a high-quality audit, for this purpose, this paper aims to investigate the effect of two interventions, perspective taking and incentives, on auditors’ professional skepticism when auditing complex estimates. Specifically, this paper examines the different ways that perspective taking (management versus inspector) and incentives (absent versus reward versus penalty) combine to impact skepticism. The statistical population of this research includes all auditors working in trusted audit institutions of Tehran Stock Exchange Organization. The sample of the study consisted of 234 auditors working in trusted audit institutions of Tehran Stock Exchange Organization in 2023 who were selected by random sampling. To investigate hypotheses, an analysis of variance and SPSS software were used. Results indicate that in the absence of incentives, adopting a management perspective raises professional skepticism when measuring skepticism as appropriateness of management’s fair value estimate while adopting an inspector perspective raises professional skepticism when measuring skepticism as need for more evidence. Evidence has also been obtained that the use of incentives along with the adopting a perspective raises the auditors' professional skepticism. This paper extends the literature by shifting the focus from a single perspective to a comparison of two perspective-taking approaches and discusses how each of these approaches enhances professional skepticism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Perspective-taking
  • Incentives
  • Professional skepticism
  • Auditor judgment
پاشائی فشتالی، محمد؛ آزادی هیر، کیهان؛ وطن‌پرست، محمدرضا. (1400). مطالعه رابطه تیپ شخصیتی، تجربه و جنسیت با توانایی کشف تقلب حسابرس (نقش میانجی شک و تردید حرفه‌ای)، پیشرفت‌های حسابداری، 80(13)، 67-100.
جوادی، نوید؛ فتاحی، سیروس. (1395). بررسی تاثیر پاداش مدیران بر ساختار سرمایه و عملکرد مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه علمی راهبرد مدیریت مالی، 14(4)، 69-94.
حسینی، حسین؛ نیکومرام، هاشم؛ رضایی، علی اکبر. (1399). بررسی تأثیر ابعاد فرهنگی و مولفه‌های رفتاری بر تردید حرفه‌ای حسابرسان مستقل، فصلنامه علمی-پژوهشی حسابداری مدیریت، 44(13)، 55-72.
حسینی، سید حسین؛ ذکریایی، مهران. (1398). تاثیر دیدگاه‌های تردید حرفه‌ای خنثی و سوگیرانه بر پیامدهای شغلی حسابرس، دوفصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، 7(4)، 103-134.
دلاور، علی. (1397). روش تحقیق در روانشناسی و علوم رفتاری (چاپ 49)، تهران: انتشارات ویرایش.
رشتچی، مژگان؛ طریقت، سمانه؛ خویی، رویا. (1398). ارتباط اتخاذ دیدگاه با دوزبانگی و جنسیت، دو فصلنامه علم زبان،10(6)، 357-382.
سعادت، اسفندیار. (1394). مدیریت منابع انسانی (چاپ 20)، تهران: انتشارات سمت.
شیرزاد، بهرام؛ نیکومرام، هاشم؛ وکیلی فرد، حمیدرضا. (1399). جامعه‌پذیری حرفه‌ای و تردید حرفه‌ای در حسابرسی: آزمون نظریه هویت اجتماعی، فصلنامه علمی-پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 36(9)، 1-18.
عباس‌زاده یخفروزان، ابراهیم؛ صالحی، محمدرضا. (1397). بررسی عوامل ایجاد انگیزه از دیدگاه‌های مختلف نظریه‌پردازان حوزه آموزشی، مجله بین‌المللی پژوهش ملل، 36(3)، 91-107.
عبداللهی، عباس. (1400). آمار استنباطی و SPSS در روان‌شناسی و علوم تربیتی (چاپ 1)، تهران: انتشارات ارجمند.
عدیلی، مجتبی؛ خدامی‌پور، احمد؛ پورحیدری، امید. (1399). بررسی تاثیر فرهنگ اخلاقی موسسه حسابرسی و تیپ‌های شخصیتی حسابرسان بر عینیت حسابرس، نشریه تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 46(12)، 5-20.
فروغی، داریوش؛ خالقی، محسن؛ رسائیان، امیر. (1391). مفهوم اهمیت در حسابرسی صورت‌های مالی و تاثیر آن بر توجه حسابرسان در فرآیند کشف تقلب مدیران، پیشرفت‌های حسابداری، 1(4)، 111-135.
قاسمی‌نژاد، احسان؛  بنی مهد، بهمن. (1399). تاثیر محافظه‌کاری بر تردید حرفه‌ای حسابرسان مستقل: آزمونی از نظریه روانشناسی شخصیتی، دانش حسابداری مالی، 26(7)، 1-27.
قاسمی‌نژاد، احسان؛ بنی مهد، بهمن؛ بشکوه، مهدی. (1400). تاثیر ویژگی رفتاری فرصت طلبی بر تردید حرفه‌ای حسابرسان مستقل: آزمونی از نظریه روانشناسی شخصیتی، مجله دانش حسابداری، 44(12)، 69-89.
قانون تجارت ایران. (1311). مجلس شورا.
محققی، حسین؛ ذوقی پایدار، محمدرضا؛ یعقوبی، ابوالقاسم؛ یارمحمدی واصل، مسیب؛ محمدزاده، سروه (1395). تدوین و اعتباریابی مقیاس دیدگاه‌گیری اجتماعی در دانشجویان، شناخت اجتماعی، 9(5)، 20-34.
مدینه، سید محسن؛ زارع، ایمان. (1402). تأثیر باورهای دینی بر تردید حرفه‌ای و ارزیابی حسابرسان از خطر تحریف با اهمیت: رویکرد مراتب دین‌داری از منظر اسلام، مجله دانش حسابداری، در نوبت چاپ.
یعقوبی، ابولقاسم؛ محمدزاده، سروه. (1395). تدوین و اعتباریابی پروتکل آموزش دیدگاه‌گیری اجتماعی و اثر آن بر سبک‌های حل تعارض زوجین،  فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 28(7)، 103-131.
یوسف‌زاده، نسرین؛ پورحیدری، امید؛ خدامی‌پور، احمد. (1399). بررسی تاثیر اطلاعات نامربوط و خطای جزئی در مدارک صاحبکار بر اندازه نمونه با توجه به ویژگی تردید حرفه‌ای، دو فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، 9(5)، 117-151.