تدوین الگوی بهبود عملکرد مالی ‌شرکت‌های سیمانی مبتنی بر ابزارهای حسابداری مدیریت و اولویت‌بندی مؤلفه‌های آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری،گروه حسابداری،واحد بوشهر،دانشگاه آزاداسلامی،بوشهر،ایران

2 استادیار گروه حسابداری ،واحد بوشهر،دانشگاه آزاداسلامی،بوشهر،ایران

چکیده

با تشدید رقابت و محدودیت منابع، لزوم استفاده از ابزارهای حسابداری مدیریت جهت کسب توان لازم در بازار رقابتی و نیز بهبود عملکرد مالی، احساس شده است. در همین راستا، مطالعه حاضر، که یک پژوهش آمیخته اکتشافی است، با هدف طراحی الگویی جهت بهبود عملکرد مالی ‌شرکت‌های تولیدی مبتنی بر ابزارهای حسابداری مدیریت و نیز اولویت‌بندی این ابزارها، صورت پذیرفته است. جامعه و نمونه آماری پژوهش حاضر را مدیران مالی 40 شرکت‌ سیمانی پذیرفته شده در بورس و فرابورس تهران تشکیل می‌دهند. در گام اول طراحی مدل، 28 ابزار حسابداری مدیریت با مرور ادبیات تحقیق، شناسایی شدند؛ در ادامه با به‌کارگیری تکنیک‌های دلفی و ضریب توافق کندال، 25 ابزار انتخاب شدند و در 5 دسته کلی "ابزارهای هزینه‌یابی، بودجه‌بندی، برنامه‌ریزی بلندمدت، ارزیابی عملکرد و تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری" قرار گرفتند. نتایج مدلسازی معادلات ساختاری نشان داد که تاثیر هر پنج دسته، بر عملکرد مالی، مثبت و معنادار است. هم‌چنین بر مبنای نتایج حاصل از رویکرد بهترین – بدترین، ابزارهای "تکنیک‌های نوین بهایابی، تکنیک‌های تخصیص‌بها، بودجه مالی، کارایی پردازش‌های مالی و حسابداری و شاخص سودآوری" به ترتیب رتبه‌های 1 تا 5 را به خود اختصاص دادند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Develop a model for improving the financial performance of cement companies based on management accounting tools and their prioritization

نویسندگان [English]

  • Akram Kazerooni 1
  • mostafa ghasemi 2
  • Bahram Barzegar 2
1 Booshehr azad
2 accounting depart
چکیده [English]

Introduction
 
In recent years, with increasing competition and limited resources, the need to use management accounting tools to gain the necessary power in a competitive market and improve financial performance, has been felt. The main goal of companies using traditional and modern management accounting tools is to improve the performance of the organization, including the financial performance of the organization, and several approaches to improve financial performance using management accounting techniques have been proposed. In the country, various industries have witnessed significant changes in recent years, and due to economic, political, social, and privatization conditions, these changes will increase in the future. In order to evaluate and increase performance improvement, the use of advanced management accounting tools can be effective; but the lack of a comprehensive model for better use of advanced management accounting tools is a research issue.
 
 
 Research questions or hypothesis
 
The aim of this study is to design a model to improve the financial performance of manufacturing companies based on management accounting tools and also to prioritize these tools. In this research, we will try to discuss the management accounting techniques that are increasingly used in industries and examine whether these techniques can be used simultaneously. If these models are complementary to each other and when used together, they are effective and improve the financial performance of the organization, they are used to develop a model for the simultaneous implementation of several management accounting tools to improve the financial performance of organizations. The research hypotheses were formulated as follows: 1. The application of performance appraisal techniques have a significant effect on the financial performance of TSE / OTC. 2. The application of long-term planning techniques which has a significant effect on the financial performance on TSE / OTC. 3. The application of budgeting techniques has a significant effect on the financial performance of TSE / OTC. 4. Applying investment decision-making techniques have a significant effect on the financial performance of TSE / OTC. 5. The application of costing techniques which has a significant effect on the financial performance of TSE, in / OTC.
 
 Methods
 
The present study is a sequential mixed exploratory research in which, first the qualitative part and then the quantitative part has been done. Also, this study can be considered as the goal of applied research that was conducted in a cross-sectional manner in 1399. The population and statistical sample of this study consisted of all cement companies listed on the stock exchange and over-the-counter, whose financial information was continuously available in Kedal from 1394 to 1398. Scholarships and OTCs were accepted, the financial managers of 40 companies were eligible to participate in the research (from each company, one of the senior managers of the Industrial Accountants Unit). The steps of conducting research are as follows:
 
1- Identifying management accounting tools affecting financial performance by reviewing the research literature;
 
2- Selecting the most important management accounting tools based on the opinions of experts using the Delphi method;
 
3- Providing a quality model of management accounting tools effective on financial performance and formulating hypotheses;
 
4- Gathering the necessary information about financial performance indicators and the amount of use of these tools in the studied companies;
 
5- Testing research hypotheses using structural equation modeling technique;
 
 
 
Prioritize management accounting tools using the best-worst approach.
 
 
 
In order to achieve the goal, in the first step of model design, 28 management accounting tools were identified by reviewing the research literature; then, using expert opinions and using Delphi techniques and Kendall agreement coefficient, 25 tools were selected and placed in five general categories: "tools of costing, budgeting, long-term planning, performance appraisal, and investment decision-making". After formulating the hypotheses, the research hypotheses are tested using the structural equation modeling technique with a partial least squares approach. In the next part of the research, management accounting tools were prioritized based on the impact on the financial performance of the organization, based on the opinions of 7 experts who were randomly selected from the members of the statistical sample (managers of the studied companies). For this purpose, the best-worst approach was used. Accordingly, the calculations of this section include the following 6 matrices:
 
 
Paired comparison matrix main criteria;
 
Paired comparison matrix of costing techniques;
 
Paired comparison matrix Budgeting techniques;
 
Paired comparison matrix of decision-making techniques for long-term investment;
 
Planned matrix;
 
Matrix of pairwise comparison of performance appraisal techniques.
 
  Results
 
The results of the structural equation modeling technique based on partial least squares showed that at the 95% confidence level, the impact of costing tools, budgeting, long-term planning, performance appraisal, and investment decision-making on the financial performance of the organization is positive, direct and significant. In total, these tools were able to explain 0.858% of changes in financial performance. Also, the findings of the best-worst approach obtained using Lingo software showed that, in the opinion of experts, the tools of "new costing techniques, allocation techniques (real/normal/standard), financial budget, financial processing and accounting efficiency, profitability index, "Operating budget and net present value" ranked 1 to 7, respectively.
 
 
 
5- Discussion and Conclusion
 
The result of this part of the hypothesis with the results of previous studies, including Madhoka and Bandara (2016) (there is a positive and significant relationship between budgeting tools, performance appraisal system with the financial performance of the organization), Amyas and Agbonike study (2018) (there is a positive and significant relationship between strategic management accounting tools with a positive relationship and organizational performance), Hajiha and Kharatzadeh (2014) (Management accounting between returns (one of the indicators of financial performance) and the application of management accounting innovations) and Dianti Deilami et al. (2016). The use of management accounting tools has a positive relationship with the financial performance of companies as well as with their privatization.
 
 
 
Keywords: Model of financial performance based on accounting management, Cement Industry, Mixed method approach
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Model of financial performance based on accounting management
  • Cement Industry
  • Mixed method approach
 منابع
الف.فارسی
ابراهیم‌پور، حبیب؛ صالحی صدقیانی، جمشید و خلیلی، حسن. (1390). بررسی رابطه کارآفرینی سازمانی و عملکرد تجاری شرکت پتروشیمی تبریز. پژوهش‌های مدیریت عمومی، 13 (4)، 212-230.
ابراهیمی کردلر، علی و مقدس‌پور، هنگامه. (1393). تبیین وضعیت حسابداری مدیریت در ایران. حسابداری مدیریت، 23(7)، 57-83.
آذر، عادل و موتمنی، علیرضا. (1383). اندازه­گیری بهره­وری در شرکت‌های تولیدی به وسیله تحلیل پوششی داده­ها. دانش­ور رفتار، 11(8)، 41-54.
آذربایجانی، کریم؛ سروش‌یار، افسانه و یاریان کوپانی، سمانه. (1390). جستجوی بهترین معیار عملکرد مالی. حسابرس، 52، 1-7.
اسکندری عطا، محمدرضا و میرزامحمدی، سعید. (1393). ارزیابی تاثیر عملکرد مالی و خصوصی­سازی بر کارایی فنی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار. مدیریت دارایی و تامین مالی، 3(6)، 93-108.
اعتمادی، حسین و تاری‌وردی، یداله. (1385). تأثیر نحوه‌ی ارائه‌ی صورت جریان وجوه نقد بر قضاوت‌های سرمایه‌گذاران حرفه‌ای. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 13 (45)، 69-88.
انصاری، عبدالمهدی و کریمی، محسن. (­­1387). بررسی معیارهای مالی ارزیابی عملکرد مدیریت در ارزش ‌آفرینی برای سهام‌داران با تأکید بر معیارهای اقتصادی. حسابدار، 200، 3-11.
انواری رستمی، علی اصغر؛ تهرانی، رضا و سراجی، حسین. ( 1383). بررسی ارتباط میان ارزش افزوده اقتصادی، سود قبل از بهره و مالیات و جریان‌های نقدی فعالیت‌های عملیاتی با ارزش بازار سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 37، 3-21.
تقی‌زاده، رسول و فضلی، صفر. (1390). روش اندازه‌گیری عملکرد شرکت‌ها با استفاده از رویکرد ترکیبی آنالیز روابط خاکستری و تاپسیس فازی. چشم انداز مدیریت صنعتی، 1 (2)، 125-150.
جهانخانی، علی و پارساییان، علی. (1386). مدیریت مالی. تهران: انتشارات سمت.
حاجی علی عسگری، محمد.حسین. (1392). بررسی رابطه‌ی سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی و عملکرد بیمارستان‌ها با توجه به رضایتمندی بیمار. پایان­نامه کارشناسی ارشد، پردیس دانشگاه گیلان.
حاجی­ها، زهره و خراط‌زاده، محدثه. (1393). بررسی رابطه کاربرد نوآوری‌‌‌های حسابداری مدیریت و شاخص‌‌‌های مالی ارزیابی عملکرد در شرکت‌‌‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 3 (11)، 29-40.
حساس­یگانه، یحیی؛ دیانتی دیلمی، زهرا و نوروزبیگی، ابراهیم. (1390). بررسی وضعیت حسابداری مدیریت در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. حسابداری مدیریت، 4 (8)، 1-18.
خدامی ‌پور، احمد و طالبی، رقیه. (1389). بررسی کاربرد ابزار­های حسابداری مدیریت توسط مدیران ‌شرکت‌ های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بها­دار تهران. دانش حسابداری، 1 (2) ، 117-137.
خواجوی، شکراله و اعتمادی جوریانی، مصطفی. (1389). بررسی عوامل مؤثر بر پیاده‌سازی موفق سیستم‌‌‌های اطلاعاتی حسابداری در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش‌های حسابداری مالی، 2 (4)، 1-22.
خوید، ارسلان و ایرانبان‌فرد، سیدجواد. (1397). انتخاب استراتژی برتر نگهداری و تعمیرات با رویکردهای دیمتل و فرایند تحلیل شبکه‌ای (مطالعه موردی: شرکت سیمان دشستان). پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت صنعتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز.
دیانتی دیلمی، زهرا؛ علم‌بیگی، امیر و برزگر، مرتضی. (1395). بررسی رابطه بین کاربرد ابزارهای پیشرفته حسابداری مدیریت و ارزش افزوده اقتصادی. حسابداری مدیریت، 9 (30)، 87-96.
دیانتی دیلمی، زهرا؛ علم‌بیگی، امیر و برزگر، مرتضی. (1395). بررسی رابطه بین خصوصی ‌سازی، استفاده از ابزارهای حسابداری مدیریت و عملکرد مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 13 (51)، 57-78.
رضایی دولت­آبادی، حسین و مهرآذین، سمیرا. (1392). تحلیل نقش حسابداری مدیریت در ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان‌ها، در محیط­های متغییر و پویا. پژوهش حسابداری، 3 (8)، 89-99.
رهنمای رودپشتی، فریدون. (1396). دایره‌المعارف نظریه‌شناس و نظریه‌پردازی در حسـابداری مدیریت، جلد 2 ،چ 1. تهران: ترمه.
شباهنگ، رضا. (1384). حسابداری مدیریت. تهران: مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی.
صیادی سومار، علی و سبزعلی‌پور، فرشاد. (1399). ابزارهای حسابداری مدیریت حلقه‌ی مفقوده خلق ارزش؛ آزمون تجربی تئوری اقتضایی. پیشرفت‌های حسابداری دانشگاه شیراز، 12 (1)، 213-237.
علیزاده مقدم، صونا و سلیمانی امیری، غلامرضا. (1399). ارائه چارچوبی برای حسابداری مدیریت گازهای گلخانه­ای. پیشـرفت‌های حسـابداری، 12(1)، 239-262.
محسنین، شهریار و اسفیدانی، محمد. رحیم. (1393). معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی به کمک نرم‌افزار Smart-PLS (آموزشی و کاربردی(. تهران: کتاب مهربان نشر.
مرادی، مهدی و پورحسن، فهیمه. (1389). بررسی کاربرد نسبت Q توبین و مقایسه آن با نسبت‌های P/E و P/B در پیش‌بینی بازده حقوق صاحبان سهام در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پیشرفت‌های حسابداری،2 (1)، 179-198.
مشایخ، شهناز و بشیری‌منش، نازنین. (1386). کارایی معیار ارزش افزوده اقتصادی در بورس اوراق بهادار تهران. حسابدار، 173، 12-15.
ملکیان، اسفندیار و اصغری، جعفر. (1385). مطالعه رابطه بین ارزش افزوده اقتصادی و نرخ بازده دارایی‌ها در راستای ارزیابی عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار ایران. بورس، 54، 24-33.
میرباقری رودباری، سیده آمنه و کردستانی، غلامرضا. (1399). حسابداری مدیریت استراتژیک: تکنیک‌ها، استراتژی‌ها و تبیین جایگاه آن در شرکت‌های تولیدی. رساله دکتری، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)،
ناصری، احمد. و جوادی، علی. (1392). بررسی‌ ارتباط ‌بین ‌فرهنگ ‌سازمانی ‌و ‌سیستم­های ‌ارزیابی ‌عملکرد‌ در‌‌ شرکت­های ‌تولیدی‌ بورس‌ اوراق‌ بهادار ‌تهران‌. ‌پیشرفت­های‌ حسابداری، 5 (2)، 131-168.
نجفی، بهنام؛ نجفی، حسن و نجفی، ندا. (1394). بررسی نقش سیستم اطلاعات حسابداری درفرآیند تصمیم‌گیری مدیران. تهران: مجموعه مقالات پنجمین کنفرانس ملی و سومین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت.
نصیری، وحید. (1387). آمار کاربردی با کامپیوتر. تهران: مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
نمازی، محمد (1385). چالش­ها و فرصت­های حسابداری مدیریت. حسابدار، 24(180)، 3-12.
نمازی، محمد و نمازی، نویدرضا. (1395). رتبه‌بندی شرکت‌ها براساس سنجش ارزیابی عملکرد با استفاده از فن چند شاخصه TOPSIS و مقایسه معیارهای ارزیابی(شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران). پژوهش‌های حسابداری مالی، 2 (28)، 39-64.
نمازی، محمد و غلامی، رضا. (1395). الگوی جامع رتبه­بندی شرکت‌ها با استفاده از اطلاعات حسابداری، ارزیابی متوازن و تکنیک پاپریکا. مجله دانش حسابداری، 7(27)،7-33.
وطن‌پرست، محمدرضا؛ تصدی­کاری، محمدجواد و احمدزاده لایق، نرگس.(1397). مروری بر تاریخچه و تکنیک­های حسابداری مدیریت. چشم­انداز حسابداری و مدیریت، 1(2)، 39-53.
هادیان، محمد؛ محمدزاده، امیر؛ ایمانی، علی و گلستانی، مینا. (1388). تحلیل و برآورد هزینۀ تمام شدة خدمات با استفاده از روش حسابداری تقلیلی – مرحله‌ای. مدیریت سلامت، 12(37)، 39-48.
ب.انگلیسی
Alleyne, P., & Weekes-Marshall, D. (2011). An exploratory study of management accounting practices in manufacturing companies in Barbados. International Journal of Business and Social Science, 2(9). 49-58.
Almajali, A., Alamro, S.A., & Al-Soub, Y.Z. (2012). Factors affecting the financial performance of Jordanian insurance companies listed at Amman stock Exchange. Journal of Management Research, 4(2), 266-289.
Angelakis, G., Theriou, N. & Floropoulos, I. (2010). Adoption and benefits of management accounting practices: A UK-based empirical analysis. The British Accounting Review, 40, 2-27.
Azudin, A., & Mansor. N. (2017). Management accounting practices of SMEs: The impact of organizational DNA, business potential and operational technology. Asia Pacific Management Review, 23(3), 222-226.
Chenhall, R. H. (2005). Integrative strategic performance measurement systems, strategic alignment of manufacturing, learning and strategic outcomes: An exploratory study.Accounting. Organization and Society, 30, 395-422.
Ross, L., & Kovachev, I. (2009). Management accounting tools for today and tomorrow. Chartered Institut of Management Accountants.‏
Cravens, K. S., Oliver, E.G., & Stewart, J.S. (2010). Can a positive approach to performance evaluation accomplish your goals?. Kelley School of Business, 53, 266-279.
Diab, A. (2019). The appearance of community logics in management accounting and control: Evidence from an Egyptian sugar beet village. Critical Perspectives on Accounting, 52: 205-213.
Emiaso, D., & Egbunike, A.P. (2018). Strategic management accounting practices and organizational performance of manufacturing firms in Nigeria. Journal of Accounting and Financial Management, 4(1), 10-18.
Hadid, W., & Al-Sayed, M (2021). Management accountants and strategic management accounting: The role of organizational culture and information systems. Management Accounting Research, 50,100725, 1-17.
Srikant, D., & Rajan, M (2015). Cost Accounting: A Managerial Emphasis (16 Ed.). New Jersey: Pearson.
Jermias, J., & Gani, M, (2004). Integrating business strategy, organizational configuration and management accounting systems white business unit effectiveness: a fitness landscape approach. Management Accounting Research, 15, 179-200.
Madhuka, H.B.N. & Bandara, R.M.S. (2016). Impact of Management Accounting Practices on Financial Performance of Listed Manufacturing Companies in Sri Lanka. In Proceedings of the Undergraduates Research Conference, Faculty of Commerce and Management Studies, University of Kelaniya, Sri Lanka.
Sumkaew, N., & Intanon, R. (2020). The Relationship between Strategic Management Accounting Information Usage, Environmental Uncertainty and Nationality of Director of Manufacturing Enterprises in Thailand. Open Journal of Social Sciences, 8(9), 39-52.
Wetzels, M., Odekerken-Schröder, G., & Van Oppen, C. (2009). Using PLS path modeling for assessing hierarchical construct models: Guidelines and empirical illustration. MIS Quarterly, 177-195.
Yaghtin, M., & Abbasi, M. (2018). Selecting appropriate operations strategy using project management concepts: an economic analysis approach. International Journal of Business and Systems Research, 12(2), 148-161.