پایداری شرکتی مبتنی بر تئوری مشروعیت و هم ساختاری نهادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه آزاد علوم تحقیقات تهران

چکیده

پایداری به‌عنوان ساختار راهبردی کسب‌وکار در تحقق اهداف شرکت و جلب رضایت ذی‌نفعان بدون به خطر انداختن منابع مورد نیاز برای آینده مورد توجه قرار گرفته است. شیوه‌های پایداری عمدتاً در مورد افزایش سطح آسیب‌های ناشی از عملیات شرکت‌ها به محیط‌زیست و تأثیرات اجتماعی آن‌ها می‌پردازد. هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی عوامل مؤثر و تعیین‌کننده، بسترها، راهبردها و پیامدهای افشای پایداری شرکتی در ایران است که با رویکرد نظریه مشروعیت و هم ساختاری نهادی تلاش می‌شود الگوی مناسبی برای پایداری شرکتی با استفاده از روش داده‌بنیاد ارائه گردد. در پژوهش حاضر از روش آمیخته استفاده‌شده است که در بخش کیفی آن از رویکرد داده‌بنیاد و در بخش کمی به‌منظور سنجش اعتبار الگوی مفهومی از معادلات ساختاری استفاده‌شده است. پژوهش جاری طی سال 1402 و 1403 صورت پذیرفته است و جامعه آماری آن باتوجه‌به ابعاد ادبیات نوین پایداری شامل: اساتید خبره و مجرب دانشگاهی در رشته‌های حسابداری، اقتصاد، مدیریت، مهندسی و مدیریت محیط‌زیست، کسب‌وکار و علوم اجتماعی و مدیران ارشد سازمان حفاظت از محیط‌زیست می‌باشند. در این راستا، 18 مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته از طریق نمونه‌گیری ترکیبی هدفمند صورت پذیرفته است و به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده های کمی از نرم‌افزار PLS3 بهره گرفته شده است. نتایج نشان داد که عوامل اقتصادی در سطح خرد و کلان؛ عوامل محیطی و اجتماعی؛ عوامل مدیریتی و نظام راهبری شرکتی و عوامل فنی و ساختاری و همچنین فراهم نمودن بستر فرهنگی، اجتماعی و اصلاحات فنی، ساختاری و مدیریتی به‌عنوان عوامل کلیدی از راهبردهای  افشای پایداری شرکتی است و بهبود اقتصادی، ارتقا فرهنگ توجه به پایداری شرکتی و توجه به اولویت‌های زیست‌محیطی نیز  ازجمله پیامدهای افشای پایداری شرکتی احصا گردید. علاوه بر این، با اعتبارسنجی مؤلفه های نوظهور مشخص شد که عوامل  محیطی و اجتماعی و عامل اقتصادی به ترتیب بیشترین و کمترین تأثیر را بر افشای پایداری شرکت‌ها دارند. همچنین آگاهی‌بخشی و آموزش مستمر و تخصیص منابع مالی کافی در جهت حمایت از سیاست‌های تحقق اهداف توسعه پایدار و اولویت‌های توسعه از الزامات تحقق راهبردهای افشای پایداری شرکتی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Corporate Sustainability Disclosure Based on Legitimacy Theory and Institutional Co-Structure

نویسنده [English]

  • saeed samimi
tabriz-azarbayjan street - mehran-
چکیده [English]

Corporate sustainability, as a strategic framework, supports corporate goals and enhances stakeholder value while preserving future resources. Sustainability practices focus on mitigating environmental and social impacts of corporate operations. This study employed a mixed-method Grounded Theory approach to explore sustainability disclosure in Iran while presenting strategies to enhance corporate sustainability and sustainability reporting. The qualitative phase used Grounded Theory, while the quantitative phase applied structural equation modeling to validate the conceptual model. In 2023, 18 in-depth, semi-structured interviews were conducted with purposively sampled experts, including academic professors in accounting, economics, management, engineering, environmental management, business, and social sciences, and senior directors at the Environment Conservation Organization, with quantitative data analyzed using PLS software. Findings showed that micro- and macro-level economic factors, cultural, environmental, and social factors, managerial and corporate governance factors, and technical and structural factors were key drivers of corporate sustainability disclosure strategies. Additionally, economic recovery, a culture prioritizing corporate sustainability, and prioritizing environmental issues were key outcomes of corporate sustainability disclosure. Validation of components revealed that cultural, environmental, and social factors had the strongest impact, while economic factors had the weakest impact, on corporate sustainability disclosure. Furthermore, awareness-raising, continuous training, and allocation of adequate financial resources were critical for advancing corporate sustainability disclosure strategies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corporate sustainability
  • institutional co-structuring
  • sustainability disclosure
  • legitimacy theory
  • social accountability
پناهی درچه، مهرداد.، دیدار، حمزه.، منصورفر، غلامرضا.، حیدری، مهدی و آشتاب، علی  .(1404). افشای اطلاعات بااهمیت پایداری و عملکرد شرکت: تعدیلگری استراتژی تجاری، نشریه بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 32(1)، 79-63.
رحمانی، علی و محمود خانی، مهناز .(1400). ضرورت تهیه و اطمینان‌بخشی گزارش­های پایداری: دیدگاه حسابرسان و خبرگان صنعت بیمه، نشریه پژوهش­های حسابرسی حرفه­ای، 2(56)، 5-26.
روح‌بخش، یاسر .(1401). گزارشگری پایداری: عبور از گزارشگری سنتی، رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، 6(88)، 40-34. 
زحمت‌کش، شهرستانی و وحیدی مقدم .(2023). بررسی تأثیر توانایی مدیریت بر سطح افشا گزارشگری پایداری شرکت‌ها، نشریه چشم انداز حسابداری و مدیریت، 5(75)، 112-129.
حکمت، هانیه.، رحمانی، علی و موفق، سمیرا .(1404). تأثیر افشای گزارشگری پایداری و مقایسه‌پذیری اطلاعات حسابداری بر تداوم سود،  نشریه بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی،  32(1)، 116-95.
شکرابی فرد، پانیذ.، نیکو مرام، هاشم و خان‌محمدی، محمد حامد .(1402). ارائه الگویی برای تکامل حسابداری مدیریت در سازمان‌های دولتی و خصوصی با رویکرد نهادی، مجله دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 12(47)، 194-177.
صمیمی، سعید، بادآور نهندی، یونس و متقی، علی‌اصغر .(1401).  عوامل مؤثر بر شکاف بین انتظارات حسابرسان و استفاده‌کنندگان گزارش‌های مالی: رهیافت داده‌بنیاد چندوجهی و معادلات ساختاری، مجله نشریه حسابداری و منافع اجتماعی، 12(1)، 60-41.
صمیمی، سعید .(1402). خاستگاه حسابرس مسئول در پرتو تضاد شناختی مسئولیت‌های حسابرسان: کاربست زمینه‌بنیان هم‏گرایی انتظارات، مجله بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 30(3)، 505-481.
ضیا، فرناز، وکیلی فرد، حمیدرضا و صراف، فاطمه .(1398). تأثیر گزارشگری پایداری بر کاهش عدم تقارن اطلاعاتی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مجله حسابداری مدیریت، 13(46)، 135-121.
ضیاء، فرناز، وکیلی فرد، حمیدرضا و صراف، فاطمه .(1400). ارائه الگوی ارتباط میان عوامل موثر بر سطح افشاء اطلاعات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی شرکت‌ها و عدم تقارن اطلاعاتی بر مبنای تئوری‌های اثباتی حسابداری با رویکرد تأثیر صنعت، مجله پیشرفت‌های حسابداری، 13(1)، 260-225.
عبدی، مصطفی؛ همایون، سعید و کاظمی علوم، مهدی. (1399). بررسی تأثیر ویژگی­های حسابرسی بر سطح گزارشگری پایداری، دوفصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، 5(9)، 369-335.
کاشانی پور، محمد؛ فتحی، محمدرضا؛ فرجی، امید و رحمانی، محمد . (1399). آینده‌پژوهی گزارشگری پایداری با به‌کارگیری رویکرد سناریونویسی، دوفصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، 5(10)، 101-69.
مشایخ، شهناز و پورغلامرضا، ندا .(1402). بررسی رابطه بین عملکرد توسعه پایدار شرکت، احساسات سرمایه‌گذاران و بیش اعتمادی مدیریت، مجله پیشرفت‌های حسابداری، 15(2)،427-395.
معبودی، حمیدرضا؛ رضایی، فرزین و کردستانی، غلامرضا . (1400). تأثیر افشای اجزای گزارشگری پایداری بر ارتباط به‌کارگیری سطوح مختلف تکنیک‌های حسابداری مدیریت با ارزش‌آفرینی، مجله پژوهش­های کاربردی و گزارشگری مالی، 7(19)، 34-7.
میرمحمدی، زهره و تالانه، عبدالرضا. (1400). سنجه­های غیرمالی با روش تحلیل تم، نشریه بررسی­های حسابداری، 28، (1)، 180-161.
یوسفی زاده، سحر و فخاری، حسین .(1403). ویژگی‌های شرکتی تعیین‌کننده گزارشگری پایداری، مجله پژوهش‌های تجربی حسابداری، 14(4)، 184-149.