سرمایه فکری،کارآئی ثبات مالی و اثرات آن بر پایداری مالی بانک ها با رویکرد الگوریتم های فضائی عصبی: (مورد مطالعه : بانک های ایران و عراق)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشگاه ارومیه، گروه حسابداری، ارومیه، ایران

2 دانشیار دانشگاه ارومیه، دانشکده اقتصاد و مدیریت، گروه حسابداری، ارومیه، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیرات کارایی ثبات مالی و سرمایه فکری بر پایداری مالی بانک‌های پذیرفته‌شده در بورس ایران و عراق انجام شده است. این پژوهش با بهره‌گیری از داده‌های مالی گسترده 22 بانک ایرانی و 44 بانک عراقی در بازه زمانی 2000 تا 2023 و استفاده از رویکردهای یادگیری ماشین، الگوریتم‌های فضایی و شبکه‌های عصبی برای تحلیل عمیق و چندبعدی روابط پیچیده بین متغیرهای مالی این بانک‌ها پرداخته است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که مدل‌های یادگیری ماشین، به‌ویژه یادگیری عمیق بیزین و شبکه عصبی ترانسفور، عملکرد برجسته‌ای در پیش‌بینی و تحلیل پایداری مالی بانک‌ها دارند. این مدل‌ها قادر به شناسایی الگوهای پنهان و روابط غیرخطی در داده‌های مالی هستند که روش‌های سنتی قادر به کشف آن‌ها نیستند. مدل خودرگرسیون بردار فضایی، با ترکیبی از یادگیری‌های عمیق، آشکار می‌سازد که ثبات مالی، کارایی و سرمایه فکری به ترتیب مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر پایداری مالی بانک‌ها در ایران و عراق هستند. این یافته‌ها اهمیت در نظر گرفتن وابستگی‌های فضایی و بین‌بخشی را در تحلیل‌های مالی برجسته می‌کند. علاوه بر این، مدل پانل فضایی هیبرید نقش حیاتی کفایت سرمایه را در پایداری مالی نشان می‌دهد و همزمان تأثیرات منفی تمرکز بانکی، مالکیت دولتی و اهرم مالی بالا بر پایداری مالی را آشکار می‌سازد. این نتایج لزوم بازنگری در سیاست‌های مربوط به ساختار مالکیت و مدیریت ریسک در سیستم بانکی را برجسته می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Intellectual capital, efficiency of financial stability and financial capital of banks with the approach of neural spatial algorithms: (Study case: Iranian and Iraqi banks)

نویسندگان [English]

  • Hakim Farajkamar 1
  • parviz piri 2
  • mehdi heidari 2
1 PhD student, Urmia University, Department of Accounting, Urmia, Iran
2 Associate Professor, Urmia University, Faculty of Economics and Management, Department of Accounting, Urmia, Iran
چکیده [English]

The present study was conducted with the aim of investigating the effects of financial stability efficiency and intellectual capital on the financial stability of banks admitted to the stock exchanges of Iran and Iraq. This research has made use of extensive financial data of 22 Iranian banks and 44 Iraqi banks in the period from 2000 to 2023 and using machine learning approaches, spatial algorithms and neural networks for deep and multidimensional analysis of complex relationships between financial variables of these banks. The results of this research show that machine learning models, especially Bayesian deep learning and transfer neural network, have outstanding performance in predicting and analyzing the financial stability of banks. These models are able to identify hidden patterns and nonlinear relationships in financial data that traditional methods are unable to discover. The spatial vector autoregression model, with a combination of deep learning, reveals that financial stability, efficiency and intellectual capital are respectively the most important factors affecting the financial stability of banks in Iran and Iraq. These findings highlight the importance of considering spatial and intersectoral dependencies in financial analyses. In addition, the hybrid spatial panel model shows the critical role of capital adequacy in financial stability and simultaneously reveals the negative effects of banking concentration, state ownership and high financial leverage on financial stability. These results highlight the need to review policies related to ownership structure and risk management in the banking system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intellectual Capital
  • Financial Stability Efficiency
  • Financial Sustainability
  • Neural Networks
  • Spatial Panel
امیری، حسین و توفیقی، مونا.(1396). الزامات وجود بیمه سپرده و ارتباط آن با مقاومت بانکی. اقتصاد مالی، 11(4)، ۱۷۷-۲۰۰.
انوری، احمد، خداپناه، مهدی و تکبان، احمد.(1396). تأثیر کسری بودجه دولت و اعتبارات بخش بانکی بر اندازه بازار سهام: رویکرد مدل وکتور خودرگرسیونی پنل. . مدیریت دارایی و تأمین مالی، 6(2)، ۵۷-۷۰.
بختیاری، محسن و حسینی هسار شانه، سید احمد. (1402). بررسی رابطه بین سرمایه فکری، ثبات و ریسک‌پذیری در بانک‌ها. پژوهش‌های پولی و بانکی، ۱۶(55) ۳۵-۶۲.
رضایی، محسن. (1397). ارزیابی، علل و پیامدهای عمده بحران اقتصادی در ایران. . اقتصاد مالی، ۱۲(42). ۲۰۱-۲۲۷.
رودخانی، یوسفی‌قلعه؛ محمد، علی؛ تهرانی، رضا؛ میروئی، سید مجتبی(1402). بررسی تأثیر شاخص‌های عملکرد مالی بر پایداری مالی بانک‌ها در زمان‌های بحران مالی. پژوهش‌های مدیریت ایرانی، ۲۵(2)، ۱-۲۱.
سازمان بورس و اوراق بهادار ایران(1397). دستورالعمل افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان. تهران: سازمان بورس و اوراق بهادار.
سیدی، سید احمد، عبدلی، محمد رضا، جباری نوقابی، مهدی. (1398). ارزیابی شاخص‌های سلامت مالی بانک‌های تجاری از دیدگاه خبرگان بانکی. پیشرفت‌های حسابداری، 11(2)251-207.
صفارزاده، اسکندری و جعفری‌منش، ابراهیم. (1398). طراحی و توضیح مدل ثبات سیستم بانکی بر مبنای کیفیت گزارش‌گری مالی. مدیریت دارایی و تأمین مالی، ۸(3)، ۲۵-۵۲.
صوفیان، فرید. (1390) عوامل خاص بانک و کلان اقتصادی مؤثر بر سودآوری بانک‌ها: شواهد تجربی از بخش بانکی چین. . بررسی اقتصادی چین، ۲۲(1)، ۱۶۹-۱۸۱.
طاهردوست، حامد. (1402) یادگیری عمیق و شبکه‌های عصبی: پیامدهای تصمیم‌گیری. تقارن. نشریه پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، ۱۵(9)، ۱۷-۲۳.
طاهری هفت آسیابی، رضا، حکمتی فرید، صمد و محسنی زنوزی، سید جمال‌الدین. (1403) رابطه بین ورشکستگی بانک و متغیرهای کلان اقتصادی و تأثیر آن‌ها بر رشد اقتصادی در ایران: رویکرد آزمایشگاه شبیه‌سازی. . در مجموع مقالات کنفرانس بین‌المللی سوم مدیریت آزمایشگاهی و رویکردهای نوآورانه در مدیریت و اقتصاد،19-1.
عباسی، مالک، ناظمی، امین، مهتری، زینب. (1402). شناسایی و رتبه‎بندی چالش‌های کاهش هزینه از دیدگاه مدیران و خبرگان بانک ملی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی.. پیشرفت‌های حسابداری، 15(2)، 320-356.
فاضل یزدی، معین‌الدین. (1395).اندازه‌گیری کارایی و بهره‌وری بانک‌های تجاری ایران با استفاده از مدل ترکیبی تاپسیس فازی، تحلیل پوششی داده‌ها و شاخص بهره‌وری مالمی‌کویست. پژوهش‌های مدیریت راهبردی، ۲۲(63)، ۸۵-۱۱۱.
فخرالحسینی، سعید فرخ(1401). بررسی تأثیر کارایی سرمایه فکری بر بهره‌وری: شواهدی از بانک‌های فهرست شده در بورس تهران. . دانش کارآفرینی، 2(2)، 25-39.
محمودزاده، حسین، رضاوی حاجی‌آغا و محمودزاده، محمدعلی. (1402). تنش مالی، هزینه نمایندگی، کلاهبرداری مالی و مدیریت سود: شواهد تجربی از ایران. اقتصاد مالی، ۲(1)، ۱-۲۰.
محمودزاده، م. و عفتی باران، فاطمه. (1396). تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد مالی بانک‌ها در ایران. نشریه علمی مدل‌سازی ریسک و مهندسی مالی، ۲(1)، ۶۰–۷۹.
منصوریان، رضا، شیخی، کیومرث و مجلسی، مهدی.(1395). تأثیر نسبت‌های مالی حسابداری بر نسبت کفایت سرمایه در شبکه بانکی. . نشریه اقتصاد و رفاه اجتماعی، ۱۶(3)، ۴۷-۶۶.
ناصر شعاری، ج. آ.، خلیق، مهدی و عیسی، احمد حسین ب. م. (1390). رتبه‌بندی بانک‌های تجاری عمومی و داخلی بخش خصوصی در پاکستان بر اساس عملکرد سرمایه فکری. نشریه کسب و کار، ۴، ۶۱-۶۸.