طراحی و تبیین الگوی هشداردهی حسابرسان مستقل.

وحدتی, مهران; جهانشاد, آزیتا; یعقوب نژاد, احمد

doi:10.22099/jaa.2022.43505.2235

طراحی و تبیین الگوی هشداردهی حسابرسان مستقل.

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

² گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران

10.22099/jaa.2022.43505.2235

چکیده

در پژوهش حاضر به تبیین مدل هشداردهی حسابرسان مستقل ایران پرداخته‌ایم. پژوهش به صورت ترکیبی (کیفی-کمّی) است، در بخش کیفی از روش نظریه داده بنیاد استفاده شده است. ابزار گردآوری داده‌ها در این بخش مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته است. جامعه آماری پژوهش اعضای سازمان حسابرسی تا مرحله اشباع نظری (19 مصاحبه) تشکیل شده است و از نمونه‌گیری هدفمند استفاده شده است. داده‌های جمع‌آوری شده بـا اسـتفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی، تجزیه وتحلیل شدند و الگـوی نهـایی اسـتخراج گردیـد. در بخـش کمّـی از مـدل‌سـازی معادلات ساختاری به کمک نرم‌افزارSmartPLS استفاده شده است. جامعه آماری در فاز کمّی پژوهش از شرکای مؤسسات حسابرسی، مدیران و سرپرستان جامعه حسابداران رسمی ایران و سازمان حسابرسی تشـکیل شـده اسـت. ابـزار اندازه-گیری در بخش کمّی پرسشنامه است و مقیاس اندازه‌گیری طیف 5 گزینه‌ای بوده است. در ابتدا مدل‌های اندازه‌گیری بررسی شده و روایی و پایایی ابزار اندازه‌گیری مورد تأیید قرار گرفت. سپس در قسمت مدل ساختاری میـزان قـدرت پـیش‌بینی مدل مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد الگوی هشداردهی حسابرسی از قدرت پیش‌بینی بالایی برخوردار است. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که با حمایت قانونی، ایجاد ساختارهای مناسب سیاسی، سازمانی و تشویق هشداردهندگان موجب تمایل حسابرسان به هشداردهی و افزایش اعتبارحرفه خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.20089988.1401.14.1.12.3

عنوان مقاله [English]

Explanation and development of independent Auditors Whistleblowing model

نویسندگان [English]

Mehran Vahdati ¹
azita jahanshad ²
Ahmad yaghoobanezhad ¹

¹ Department of accounting, central Tehran branch, Islamic Azad university, Tehran, Iran

² Department of Accounting, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Introduction

In this study, the whistleblowing model of Iran's independent auditors has been explained.

Method

The research is combined (qualitative-quantitative), in the qualitative part, the Grounded Theory method has been used. Data collection tools in this section are in-depth semi-structured interviews. The statistical population of the study is the members of the audit organization up to the theoretical saturation stage (19 interviews) in 2019, and purposive sampling has been used.

Results

The collected data were analyzed using open, axial and selective coding and the final model was extracted. Quantitative modeling of structural equations using Smart PLS 3 software has been used. The statistical population in the quantitative phase of the research consists of partners of auditing firms, managers and supervisors of the Iranian Society of Certified Public Accountants and the auditing organization. The measurement tool is in the quantitative part of the questionnaire and the measurement scale was 5-choice. At first, the measurement models were reviewed and the validity and reliability of the measuring instrument were confirmed. Then, in the structural model section, the predictive power of the model was evaluated.

Discussion and Conclusion

According to the results of this research, the most important consequences of whistleblowing auditors are increasing credibility in the profession, satisfaction, public trust, reducing information asymmetry, macro and national consequences (amendment of transparency laws and regulations), planning for the development of ethical principles of the profession and policy making. In attracting auditors, especially certified accountants, increasing the auditor's independence and improving the control system will cause auditors to warn and increase the credibility of the profession.

کلیدواژه‌ها [English]

whistleblowing
Grounded Theory method
independent auditors
Structural equations

مراجع

منابع

الف- فارسی

باباجانی، جعفر و دهقان، حسین (1384). نقش حسابداری و گزارشگری مالی دولتی در ایفا و ارزیابی مسئولیت پاسخگویی از منظر پاسخگویان و پاسخ خواهان. مطالعات حسابداری، 3(12)، 2-26

براتی، سعید و عبدلی، محمد رضا، (1400)، طراحی مدل شیوه های اقناع مدیر عامل در افشا گزارشگری مالی بر اساس تحلیل داده بنیاد، حسابداری مالی، 12(34)، 107-86.

بنی مهد، بهمن و گل محمدی، آرش (1396). بررسی رابطه میان جو اخلاقی و هشداردهی در مورد تقلب از طریق مدل گزارشگری اختیاری در حرفه حسابرسی ایران. حسابداری ارزشی و رفتاری، 2(3)، 61–86.

بیگی‌هرچگانی، ‌ابراهیم و بنی‌مهد، ‌بهمن و رئیس‌زاده، ‌محمدرضا و رویایی، ‌رمضانعلی (1396). ارزشهای انگیزشی و هشدارهی اخلاقی حسابرسان درباره خطاکاری. اخلاق در علوم و فناوری، 45(12)، 124–139.

پاشائی فشتالی، محمد و آزادی هیر، کیهان و وطن پرست، محمدرضا (2021). مطالعه رابطه تیپ شخصیتی، تجربه و جنسیت با توانایی کشف تقلب حسابرس (نقش میانجی شک و تردید حرفه‌ای). پیشرفت‌های حسابداری، 13(1)، 67-100.

دریایی، مجید و نیکومرام، هاشم و خان‌محمدی، محمدحامد. (1399). تأثیر فرهنگ سازمانی بر گزارش خطا کاری سازمانی در حرفه حسابرسی. پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی، 12(46)، 27–50.

ساریخانی، مهدی، ایزدی نیا، ناصر و دائی کریم زاده، سعید (1398). بررسی قصد گزارشگری تقلب با استفاده از تئوری رفتار برنامه ریزی شده و نقش تعدیلگری شدت اخلاقی. دانش حسابداری مالی، 6(1)، 75–105.

شاهعلی‌زاده، رامین و حیدرپور، فرزانه و نیکومرام، هاشم. (1400). نقش رهبری اخلاقی، هویت حرفه‌ای و هویت سازمانی بر قصد هشداردهی خطاکاری حسابرسان مستقل. حسابداری ارزشی و رفتاری، 5(12)، 215-246.

شاهعلی زاده، رامین، نیکو مرام، هاشم، حیدرپور، فرزانه، رهنمای رودپشتی، فریدون. (1401). بررسی رابطه سبک رهبری مدیران با هشداردهی (سوت‌زنی) در موسسات حسابرسی: با تاکید بر نظریه‌های هوش هیجانی و هویت اجتماعی. دانش حسابداری مالی، (1(9، 79-111.

عباسی، ابراهیم و ایزی، ایزی (1399). نقش تصمیم گیری اخلاقی حسابرسان بر افشای اسرار مالی و غیر مالی. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 16(66)، 149–172.

قلی‌پور، رحمت‌الله و نیک‌رفتار، طیبه. (1385). فساد اداری و راهکارهای مناسب برای مبارزه با آن. مجلس و پژوهش، 13(53)، 33-54.

گلدوست، مجید و طالب نیا، قدرت الله و اسماعیل زاده مقری، علی و رهنمای رودپشتی، فریدون و رویایی، رمضانعلی (1397). ارزیابی تاثیر ادراک اخلاقی و شهود بر قضاوت اخلاقی حسابداران نسبت به هشداردهی تخلفات مالی در بخش عمومی. دانش حسابداری مالی، 5(3): 1–24.

مهدوی، غلامحسین و قاسمی، میثم. (2009). تأثیر سازه‌های اجتماعی قانون‌گرایی، اطمینان‌طلبی، سطح تحصیلات، فردگرایی، جنسیت، رشته‌ی تحصیلی و سابقه‌های ‌کاری بر افشاگری مالی. پیشرفت‌های حسابداری، 1(1)، 191–215.

نیککار، بهزاد و آزادی، کیهان و بنی مهد، بهمن و باقرسلیمی، سعید (1399). توانمندسازی روانشناختی و هشداردهی تقلب در حرفه حسابرسی : آزمون نظریه امنیت روانشناختی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 9(34)، 47–58.

هیر، جوزف‌اف. غلامزاده، رسول، آذر، عادل. 1395. مدلسازی معادلات ساختاری: کمترین مربعات جزئی (PLS - SEM). نگاه دانش

یادگاری، خالد و امیری، هوشنگ و صالحی، الله کرم و خنیفر، حسین (1400). تأثیر محافظه کاری اجتماعی بر هشداردهی (سوتزنی) حسابرسان؛ با تاکید بر نقش تعدیلی متغیرهای جنسیت و سن. دانش حسابرسی، 21(82)، ۴۷۷-۵۰۱.

الف. انگلیسی

Alleyne, P., Hudaib, M., & Pike, R. (2013). Towards a conceptual model of whistle-blowing intentions among external auditors. British Accounting Review, 45(1), 10–23. https://doi.org/10.1016/j.bar.2012.12.003.

Andon, P., Free, C., Jidin, R., Monroe, G. S., & Turner, M. J. (2018). The impact of financial incentives and perceptions of seriousness on whistleblowing intention. Journal of Business Ethics, 151(1), 165–178.

Anuar, N., & Puteh, S. A. S. A. (2019). To whistle or not to whistle? Determinants and consequences. Journal of Financial Crime, 26(1), 260–276. https://doi.org/10.1108/JFC-10-2017-0090.

Ayres, R. M., Sauerbronn, F. F., & Fonseca, A. C. P. D. D. (2022). Accounting professionals and whistleblowing: a typology of the influence of institutional logics. Revista Contabilidade & Finanças, 33, 248-264.‏

Becker, J.-M., Klein, K., & Wetzels, M. (2012). Hierarchical latent variable models in PLS-SEM: guidelines for using reflective-formative type models. Long Range Planning, 45(5–6), 359–394.

Chin, W. W. (1998). The partial least squares approach to structural equation modeling. Modern methods for business research, 295(2), 295-336.‏

Chung, J., Monroe, G. S., & Thorne, L. (2004). An examination of factors affecting external and internal whistle-blowing by auditors. Research Seminar, Session, 1.

Erkmen, T., Çalışkan, A. Ö., & Esen, E. (2014). An empirical research about whistleblowing behavior in accounting context. Journal of Accounting & Organizational Change.

Gao, L., & Brink, A. G. (2017). Whistleblowing studies in accounting research: A review of experimental studies on the determinants of whistleblowing. Journal of Accounting Literature, 38, 1–13. https://doi.org/10.1016/j.acclit.2017.05.001.

Hair, J. F., Sarstedt, M., & Ringle, C. M. (2019). Rethinking some of the rethinking of partial least squares. European Journal of Marketing.

Jubb, P. B. (1999). Whistleblowing: A restrictive definition and interpretation. Journal of Business Ethics, 21(1), 77–94.

Kenny, K., Fotaki, M., & Vandekerckhove, W. (2020). Whistleblower subjectivities: Organization and passionate attachment. Organization Studies, 41(3), 323–343.

Latan, H., Chiappetta Jabbour, C. J., & Lopes de Sousa Jabbour, A. B. (2019). ‘Whistleblowing Triangle’: Framework and Empirical Evidence. In Journal of Business Ethics (Vol. 160, Issue 1, pp. 189–204). https://doi.org/10.1007/s10551-018-3862-x.

Mansor, T. M. T., Ariff, A. M., & Hashim, H. A. (2020). Whistleblowing by auditors: the role of professional commitment and independence commitment. Managerial Auditing Journal.

Near, J. P., & Miceli, M. P. (1985). Organizational dissidence: The case of whistle-blowing. Journal of Business Ethics, 4(1), 1–16.

Near, J. P., & Miceli, M. P. (2016). After the wrongdoing: What managers should know about whistleblowing. In Business Horizons (Vol. 59, Issue 1, pp. 105–114). https://doi.org/10.1016/j.bushor.2015.09.007.

Park, H., & Lewis, D. (2018). The negative health effects of external whistleblowing: A study of some key factors. The Social Science Journal, 55(4), 387–395.

Sarbanes, P. (2002). Sarbanes-oxley act of 2002. The Public Company Accounting Reform and Investor Protection Act. Washington DC: US Congress, 55.

Sarstedt, M., & Cheah, J.-H. (2019). Partial least squares structural equation modeling using SmartPLS: a software review. Springer.

Valentine, S., & Godkin, L. (2019). Moral intensity, ethical decision making, and whistleblowing intention. Journal of Business Research, 98, 277–288. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2019.01.009.