سازوکارهای حاکمیتی هیئت مدیره و طبقه ‎بندی نادرست درآمدها و هزینه های عملیاتی؛ کاربردی از رگرسیون کوآنتایل بر کوآنتایل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حسابداری، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

طبقه‌بندی نادرست درآمدها و هزینه‎های عملیاتی، تصویری تحریف‌شده از عملکرد مالی بدون تغییر در سود خالص را برای استفاده‎کنندگان از اطلاعات مالی شرکت‎ها ارائه می‌دهد. نظریه‎های نمایندگی و حاکمیت شرکتی بر نقش هیئت‌مدیره شرکت در کاهش تحریفات در گزارشگری مالی و ارتقای شفافیت آن تأکید دارند. با توجه به پیچیدگی‌های فزاینده محیط کسب‌وکار و افزایش حساسیت نسبت به کیفیت اطلاعات مالی، این پژوهش قصد دارد مشخص کند که کوآنتایل‎های مختلف سازوکارهای حاکمیتی هیئت‌مدیره چگونه می‌توانند بر کوآنتایل‎های متفاوت خطاهای طبقه‌بندی اقلام سود و زیانی شامل درآمدهای عملیاتی، هزینه‌های عملیاتی، و در نهایت سود عملیاتی اثر بگذارند. در این پژوهش، داده‌های 120 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 17 ساله از 1386 تا 1402 (2025 داده سال-شرکت) جمع‌آوری و با استفاده از رویکرد کوآنتایل بر کوآنتایل و نرم‌افزارهای متلب و ایویوز تحلیل شده است. یافته‎های پژوهش نشان‌دهنده همسویی کامل نتایج آزمون‎های آماری در نحوه اثرگذاری کوآنتایل‎های مختلف حاکمیت شرکتی بر کوآنتایل‎های متفاوت طبقه‌بندی نادرست درآمدهای عملیاتی، هزینه‌های عملیاتی، و نیز سود عملیاتی است. نتایج حاکی از آن بود که، در کوانتایل‌های بالا (شرکت‌هایی با خطاهای طبقه‎بندی نادرست درآمدها، هزینه‎ها و سود عملیاتی زیاد)، ضرایب مثبت و معنادار بودند؛ به عبارت دیگر، در این شرکت‎ها، بهبود حاکمیت شرکتی با افزایش طبقه‌بندی نادرست درآمدها، هزینه‎ها و سود عملیاتی همراه بوده است. به همین ترتیب، یافته‎ها بیانگر آن بود که در کوانتایل‌های پایین (شرکت‌هایی با خطاهای طبقه بندی کم)، ضرایب منفی و معنادار بودند؛ یعنی بهبود حاکمیت شرکتی در این شرکت‎ها، کاهش طبقه‌بندی نادرست درآمدها، هزینه‎ها و سود عملیاتی را به همراه داشته و در کوانتایل‌های میانی (شرکت‌هایی با خطاهای طبقه‎بندی متوسط)، ضرایب نزدیک به صفر و غیرمعنادار بودند.
این یافته‌ها نشان می‌دهند که تأثیر حاکمیت شرکتی بر خطاهای طبقه‌بندی نادرست درآمدها، هزینه‎ها و سود عملیاتی، به شدت وابسته به کوآنتایل‎های مختلف است. این الگوی متناقض، ناهمگنی نقش حاکمیت شرکتی را برجسته و ضرورت بررسی عوامل زمینه‌ای در تحقیقات آتی را گوشزد می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Board Governance Mechanisms and Misclassification of Operating Revenues and Expenses: An Application of Quantile-on-Quantile Regression

نویسنده [English]

  • iman dadashi
Assistant Professor, Department of Accounting, Faculty of Economics Sciences and Administrative, University of Qom, Qom, Iran.
چکیده [English]

Misclassification of operating revenues and expenses distorts users' understanding of a company's financial performance—without changing net income. Agency theory and corporate governance frameworks emphasize the board of directors' role in mitigating distortions in financial reporting and enhancing the transparency. Given the ever-increasing complexity of the business environment and the sensitivity to financial information quality, this study examines how different quantiles of board governance mechanisms influence various quantiles of classification errors in income statement items, including operating revenues, operating expenses, and ultimately operating income. The study collected data from 120 companies listed on the Tehran Stock Exchange over a 17-year period from 2008 to 2024, resulting in 2040 firm-year observations. The data were analyzed using a quantile-on-quantile approach, implemented in MATLAB and EViews software. The findings indicate an alignment, regarding the impact of different quantiles of corporate governance on varying quantiles of misclassification errors in operating revenues, operating expenses, and operating income. Specifically, in higher quantiles (firms with significant misclassification errors in revenues, expenses, and operating income), the coefficients were positive and statistically significant, suggesting that improved corporate governance in these firms is associated with increased misclassification errors in revenues, expenses, and operating income. Conversely, in lower quantiles (firms with minimal classification errors), the coefficients were negative and significant, indicating that enhanced corporate governance reduces misclassification errors in revenues, expenses, and operating income. In middle quantiles (firms with moderate classification errors), the coefficients were close to zero and statistically insignificant. These findings highlight that the impact of corporate governance on misclassification errors in revenues, expenses, and operating income is highly quantile-dependent. This paradoxical pattern underscores the heterogeneity of corporate governance's role and emphasizes the need for future research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corporate Governance
  • Board of Directors
  • Misclassification
  • Quantile-on-Quantile Regression
افلاطونی، عباس،. ارجمند، فاطمه،. و مهدی قلی، مینا. (1402). بررسی رفتار تغییر طبقه‌بندی اقلام صورت سود و زیان: تأثیر دوره تصدی مدیرعامل. حسابداری مالی، (۵۸)15، 76-90 .
بالونژادنوری، روزبه،. شهیدی، آمنه،. و سعادت مهر، مسعود. (1403). رابطه غیرخطی نرخ ارز و نرخ تورم در ایران: رهیافت ناپارمتریک کوانتایل بر کوانتایل، مدلسازی اقتصادسنجی، (1)9 ، 83-112.
داداشی، ایمان. (1386). تأثیر حاکمیت شرکتی بر تصمیمات حسابرسان در مورد ریسک و برنامه‌ریزی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکده حسابداری و مدیریت.
داداشی، ایمان.، و امیدی، وحید. (1403). تأثیر ریسک ژئوپلیتیکی بر شاخص‌های قیمت صنایع منتخب در بورس اوراق بهادار تهران: رویکرد مبتنی بر مدل‌های QQC و SVAR. پژوهش‌های اقتصادی ایران، (101)29، 159–119.
حمیدیان، محسن.، بزرگمهریان، شاهرخ.، و جنت‎مکان، حسین. (1397). نقش تخصص حسابرس در صنعت در پیشگیری از اعمال تغییر طبقه بندی فرصت‎طلبانه اقلام صورت سود و زیان. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، (10)38، 113-93.
حامدی، سجاد.، کردلوئی، حمیدرضا.، احمدی، فائق.، خان محمدی، محمد حامد.، و قاسمی، مازیار. (1404). بررسی اثرات متقابل همزمان بین مدیریت سود واقعی، اهرم مالی، سود سهام پرداختی و ارزش شرکت. دانش سرمایه‌گذاری، (55)14، 655-674.
سجادی، زانیار.، بالانی، افشین.، و پاریاد، احمد. (1402). تأثیر ویژگی‌‎های کمیته حسابرسی بر رابطه بین ساختار مالکیت و تغییر طبقه‌بندی سود.  تحقیقات حسابداری و حسابرسی، (60)15، 128-107.
ثقفی، علی.، و جمالیان‌پور، مظفر. (1397). جایگاه پدیده تغییر طبقه‎بندی در مدیریت سود. مطالعات تجربی حسابداری مالی، (57)15، 23-1.
شاه‎مرادی، نسیم.، و طباطبایی‎نسب، زهره. (1400). بررسی تأثیر کیفیت حسابرسی بر رابطۀ نااطمینانی اقتصادی و مدیریت سود ناشی از اقلام تعهدی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران،  پژوهش های حسابداری مالی، (1)13، 67-86.
طالب نیا، قدرت اله.، و صدیقی کمال، لیلا. (1396). بررسی مقایسه‎ای تاثیر نوع مالکیت دولتی و خصوصی بر کیفیت سود شرکت‎های پذیرفته‎شده در بورس اوراق بهادار تهران، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، (34)9، 42-57.
فیل سرائی، مهدی.، و آتشی گلستانی، حجت‎اله. (1395). تئوری نمایندگی، قراردادهای انگیزشی و معیارهای اندازه‌گیری عملکرد، مطالعات حسابداری و حسابرسی، (18)5، 84-99.
لطفی، فروغ.، و محمددینی، آتوسا. (1403). ارائه مدل بهینه فرآیند ارزیابی حسابرسی داخلی ناشران مطابق با استانداردهای حرفه‌ای (در راستای تحقق ماده 8 و 9 دستورالعمل حاکمیت شرکتی ناشران ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار. دانش سرمایه‌گذاری، (58)15، 327-366.
اسکات، ویلیام. (1399). تئوری حسابداری مالی (جلد اول) (ع. پارسائیان، مترجم). تهران، ایران: انتشارات ترمه. (نسخه اصلی منتشرشده در 1931).